Degenerativne promene koje zahvataju srednji i zadnji deo stopala su posledica prethodnih povreda ili hroničnih oboljenja, najčešće reumatskih ili neuroloških, koji dovode u početku do promena na mekim tkivima uključujući i mišiće i ligamente koje zatim dovode do formiranja tkz stečenog ravnog stopala. Vremenom bivaju zahvaćeni i zglobovi stopala a u poslednjoj fazi i skočni zglob, dolazi do njihovog propadanja odnosno artroze koja je praćena otokom i bolom.

Osnovni simptomi u početku bolesti su bol, otok i crvenilo sa unutrašnje strane stopala. Oni su posledica upale tetive važnog mišića koji održava svod stopala. Ukoliko se oboljenje ne prepozna na vreme dolazi postepeno do formiranja deformiteta koji podrazumeva spuštanje uzužnog unutrašnjeg luka stopala sa pomeranjem pete put upolje. Ovo pomeranje pete dovodi do iritacije mekih tkiva sa spoljašnje strane stopala te se otok, bol i crvenilo sada javljaju i sa spoljašnje strane. Stopalo i skočni zglob zauzimaju nepovoljan položaj, previše su opterećeni svi zglobovi pa u poslednjoj fazi bolesti dolazi i do propadanja zglobova stopala i na kraju i samog skočnog zgloba.

Pravovremeno javljanje lekaru i adekvatna dijagnostika mogu u potpunosti isključiti ili odložiti operativno lečenje. Dijagnoza podrazumeva detaljan pregled Vašeg ortopeda, RTG snimanje, ultrazvuk mekih tkiva, snimanje magnetnom rezonancom i multislajsnim skenerom.

Jedan od najčešćih uzroka stečenog ravnog stopala je slabost zadnjeg tibijalnog mišića koja se u početnoj fazi leči neoperativno nošenjem korektivne ortopedske obuće sa anatomskim ulošcima napravljenim prema otisku pacijentovog stopala. Savremeno lečenje uključuje i intenzivnu fizikalnu terapiju koja sem savremenih aparata pre svega podrazumeva svakodnevne vežbe istezanja mekotkivnih struktura stopala i potkolenice. Terapija podrazumeva i korišćenje protivupalnih lekova a po nekada je potrebno rasteretiti zahvaćeno stopalo korišćenjem štaka.

U koliko neoperativno lečenje ne dovede do poboljšanja ili se pacijent javio u odmakloj fazi bolesti pristupa se hirurškom lečenju koje se veoma pažljivo planira, a na osnovu snimaka dobijenih magnetnom rezonancom  i multislajsnim skenerom.

Preoperativno je potrebno uraditi osnovne analize krvne slike i biohemijskih parametara, uz intrenistički i pregled anesteziologa. 

Operacija podrazumeva mekotkivne procedure kojima se vrši reparacija ligamenata uz istovremeno premeštanje pripoja što omogućava održavanje unutrašnjeg svoda stopala koji je izuzetno bitan za normalan hod i stajanje.

Ove procedure same po sebi često nisu dovoljne i zahtevaju i operacije na kostima i zglobovima kojima se vrši korekcija deformiteta. Cilj operacije je dobijanje bezbolnog i funkcionalnog stopala.

Za fiksaciju korekcije se koriste zavrtnji i pločice od posebnih legura koji se ne moraju odstraniti i koji poseduju sertifikat da se u slučaju potrebe može sprovesti dijagnostika magnetnom rezonancom. 

Operacija se vrši u blok anesteziji ili analgosedaciji, pacijent bolnicu napušta najčešće narednog dana.

Zavoj i gips

Nakon operacije stopalo se previja hirurškim zavojem i imobiliše gipsom. Zavoj se menja nakon dva dana od operacije, a zatim nakon sedam,četrnaest i dvadeset jedan dan kada se i odstranjuju šavovi ukoliko je rana uredno zarasla. U slučajevima usporenog zarastanja rane šavovi se mogu odstrani i kasnije. Ukoliko rana prokrvari neposredno nakon operacije, što je česta pojava kod ovih zahvata, potrebno je zavoj pojačati  dodatnim gazama i elastičnim zavojem pre prvog previjanja. U slučaju da je zavoj krvav, postane jako prljav ili mokar, može se zameniti i kasnije u bolnici u čistim uslovima.

Noga se imobiliše gips imobilizacijom u trajanju od 6 nedjelja ukoliko je rađena mekotkivna operacija. Kod operacija koje podrazumevaju korekciju položaja kostiju i ukočenje zglobova noga je imobilisana 10 do 12 nedelja. Gips mora biti suv i čist. Gips je retko udoban, može izazvati osećaj pritiska, po nekada i bola. O svemu se možete konsultovati sa vašim lekarom. Više o gips imobilizaciji pročitajte u posebnom odeljku.

Oslonac i štake

U postoperativnom toku oslonac nije dozvoljen u zavisnosti od operacije od 6 do 12 nedjelja. U tom periodu potrebno je koristiti štake.

Otok

Nakon operacije je normalno da se pojavi otok stopala. On je najizraženiji neposredno nakon operacije. Vremenom on se smanjuje ali se može zadržati od šest do dvanaest meseci, u retkim slučajevima i duže. Da bi ste smanjili otok sednite ili lezite sa podignutim stopalom. Podignuto stopalo takođe smanjuje bol nakon operacije. Kod otoka mogu pomoći i elastične potporne čarape

Higijena/Tuš

Gips i zavoj moraju biti uvek suvi i čisti, zaštitite plastičnom kesom prilikom tuširanja. Kada rana potpuno zaraste i uklone se šavovi i gips možete istuširati celo telo uključujući i stopala.

Lekovi

Lokalni anestetik koji dobijete tokom operacije deluje 6-8 sati, pre nego što anestetik prestane delovati potrebno je započeti s tretmanom za ublažavanje bolova i odmarati se s podignutim stopalom. Potreba za lekovima za ublažavanjem bola je različita. Osećaj bola, odnosno prag bola, se razlikuje od pacijenta do pacijenta. Obično je potrebno koristiti lekove za ublažavanje bola nekoliko dana, ali bol može trajati i duže. Recepti za tablete protiv bolova mogu se dati pre operacije i treba ih podići u apoteci. O leku koji će biti najadekvatniji za Vas možete se posavetovati sa Vašim anesteziologom ili ortopedom.

Obično se preporučuju: Tablete Paracetamola 500 mg 2 tablete 4 puta na dan prva dva do tri dana kao baza.

Tableta Arcoxia 120 1 puta na dan sedam dana. 

Sem ovih tableta mogu se uz preporuku Vašeg lekara uvesti i drugi lekovi protiv bolova ukoliko je to potrebno.

Prevencija tromboze

U bolnici će te dobiti injekcije ili tablete protiv venske tromboze odnosno zgrušavanja krvi u venama koja može biti komplikacija svih operacija. One se nastavljaju uzimati 4 nedelje nakon operacije ili drugačije ukoliko to Vaš lekar odredi. Nakon četri nedelje  se se nastavlja uzimati Aspirin 100 mg 1 tableta dnevno sve do dobijanja punog oslonca na operisanu nogu.

Antibiotici

Pre i nakon operacije potrebno je da primite antibiotik koji sprečava pojavu infekcije. Nakon otpusta iz Bolnice u Vašoj otpusnoj listi biće naveden antibiotik koji ćete morati koristiti najčešće 3 do pet dana nakon operacije.

Probiotici

Antibiotici koji se daju kao tretman protiv infekcije, utiču na  Vaše crevne bakterije što može dovesti do pojave bolova, grčeva, nadutog trbuha i tečnih stolica. To se može sprečiti uvođenjem Probiotika odnosno dobrih bakterija u terapiju, 3 h nakon uzimanja antibiotika. Probiotik se obično uzima duplo duže vreme od antibiotika.

Trajanje bolovanja zavisi od vrste posla kojim se bavite i od izvršenog operativnog zahvata. Često je potrebno najmanje 2 nedelje odmora. Savet je da bolovanje traje najmanje 3 do 6 meseci po nekada i duže. O dužini bolovanja se dogovarate sa vašim Lekarom u zavisnosti od bzine oporavka mi zahteva na poslu. Težak posao stajanje/hodanje zahteva duže bolovanje. 

Vožnja automobila

Trebali biste pričekati s vožnjom dok koristite jake lekove protiv bolova i dok ne steknete snagu i funkciju u stopalu za rukovanje pedalama. Savet lekara je da se vozilom ne treba upravljati sve dok nosite gips odnosno ortoze.

Kontrole nakon operacije

Nakon operacije javljate se na redovno previjanje kako je Vaš lekar odredio. Nakon toga je prva kontrola za šest nedjelja kada se gips može zameniti ortozom, odnosno plastičnom čizmom. Potom su kontrole za 3, 6 i 12 meseci nakon operacije. Kontrolni pregledi podrazumevaju i kontrolmni RTG snimak stopala podm punim opterećenjem.

Moguće komplikacije

Najčešća komplikacija je infekcija. Najčešće se radi o površinskoj infekciji koja zahteva samo zbrinjavanje rane i antibiotike. Duboka infekcija je vrlo retka kod ove vrste operacije. Može doći do manjeg oštećenja nerava s gubitkom osećaja u području operacije. Krvni ugrušci su neuobičajeni i sprečavaju se lekovima i redovnim vežbanjem. 

Ako sumnjate na komplikaciju, javite nam se.